Başkanlık Sistemi; Nedir? Ne Değildir?

BAŞKANLIK SİSTEMİ; NEDİR? NE DEĞİLDİR?

Sevgili okurlar, bildiğiniz üzere Türkiye Cumhuriyeti İdari yönetim biçiminin değişikliği ile ilgili meclis referandum kararı ve referandum da oylamaya sunulacak Anayasa maddelerini oyladı.  Ak Parti ve Milliyetçi Hareket partisi cephesi(MHP’de HAYIR DİYENLER DE VARDIR) EVET bloğunu oluştururken, CHP ve HDP cephesi ise net bir dille referandumda oylanacak olan yeni başkanlık sistemi için tavrını HAYIR’dan yöne sergilemiş biçimde.

Evet, bu yazımda sizler için öncelikle başkanlık sistemini tanıtacağım daha sonrasında ise eksileri ve artıları ile başkanlığı anlatacağım. Her yazımda olduğu gibi bu yazımda da objektif ve tarafsız olacağım. Sadece net bilgiler ışığında sizlere bilgi paylaşımı yapacağım. Karar sizin vicdanınızdır. Biz sadece seçilmiş hükümet ve muhalefetin gündemi olan bu konuyu ele alacağız.

Evet başlayalım, başkanlık sistemi adı verilen bu sistem aslında Cumhurbaşkanın fikri dışında, başka siyasi liderler tarafından da gündem olmuştur. Mesela İdam edilmiş olan Adnan MENDERES, Zehirlendiği iddaa edilen Turgut ÖZAL gibi. Şuanda da Cumhurbaşkanı ERDOĞAN ve Ak Parti hükümetinin gündemini oluşturmakta. Peki mantık olarak baktığımız zaman benzer ideolojilerde farklı siyasi liderlerin aynı sistemi istemiş olması acaba sistemin mutlaka gelmesi için sağlam bir sebep midir ? Acaba onlar, gerçekten bizim göremediğimiz ama gerçekten bu yüce Vatanımız Türkiye Cumhuriyetinin hayrına, iyiliğine, çıkarına bir şey vardı da onu mu gördüler yada acaba tam tersi üç lider de yanılıyor muydu ? Başkanlık hiç olmasa da olur muydu? Şuan ki parlamento her türlü sorunun üstesinden gelmeye muktedir midir ?

Bunu anlamak için bu meseleye başkanlık sisteminin ne olduğunu anlayarak başlamalıyız. Evet hadi o zaman ilk sorumuz geliyor. Bu hemen hemen yarım asırdır konuşulan ve bugün halkın kararı noktasına kadar gelmiş olan başkanlık sistemi nedir ?

Başkanlık sistemi, devlet yönetiminde tek bir kişinin başkanlığında hükûmet etme ve devleti yönetme esasına bağlı siyasi sistemdir. Başkanlık sisteminde yasamanın yürütmeyi fesh etme yetkisi yoktur.

Yasama, yürütme ve yargı organları arasında kesin bir ayrıma ve dengeye dayanan, yasama ve yargı organlarının demokratik denetimi içinde, yürütmenin iktidar olanaklarını genişleten bir hükûmet sistemidir. Başkanlık sistemi, Başkanlık hükûmeti sistemi olarak da adlandırılmaktadır.

Evet yukarıda global dünya da başkanlık sisteminin genel tanımını okuduk, şimdi bizim başkanlık sisteminin çok tartışılan 18 maddesine bir göz atalım.

Bu maddeler;

1. Yargı yetkisinin “Türki Milleti adına bağımsız mahkemelerce” ibaresi yerine, “Bağımsız ve Tarafsız mahkemelerce” ifadesi şeklinde değişiyor.
2. Millet vekili sayısı 550 den 600’e çıkıyor.
3. Seçilme yaşı 25’ten 18’e indiriliyor.
4. “TBMM Seçim dönemi” ifadesi yerine “TBMM ve Cumhurbaşkanı seçim dönemi” ifadesi geliyor.
5. TBMM’nin görev ve yetkileri, kanun koymak, değiştirme ve kaldırmak, bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek ve milletler arası anlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak olarak düzenlenmiş.
6. Meclis araştırması yapmak, genel kurul görüşmeleri veya Cumhurbaşkanı ve yardımcıların ile bakanların cevaplaması istemiyle soru sormak,
7.  Cumhurbaşkanı seçilen kişinin partisiyle ilişiğinin kesilmesine yönelik düzenleme kaldırılıyor.
8. Anayasanın “cumhurbaşkanının görev ve yetkilerine” ilişkin maddede değişiklik yapılıyor ve cumhurbaşkanına, “devlet başkanı” sıfatı getiriliyor.
9. Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilecek. 
10. Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde 45 gün içinde cumhurbaşkanı seçimi yapılacak. Yenisi seçilene kadar cumhurbaşkanı yardımcısı, cumhurbaşkanlığına vekalet edecek.
11. TBMM, üye tam sayısının 5’te 3 çoğunluğu ile seçimlerin yenilenmesine karar verilebilecek.
12. cumhurbaşkanı; tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım hallerinin yanı sıra savaş, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik vb. durumlarda (OHAL) ilan edebilecek.
13. Disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kurulamayacak. Ancak savaş halinde asker kişilerin görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri mahkemeler kurulabilecek.
14. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun adı, Hakimler ve Savcılar Kurulu şeklinde değişecek. Kurulun üye sayısı 13, daire sayısı 2 olacak. Kurula Adalet Bakanı başkanlık edecek ve Adalet Bakanlığı Müsteşarı da kurulun tabii üyesi olarak görev yapacak.
15. Kamu idareleri ve kamu iktisadi teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel kişilerinin harcamaları yıllık bütçelerle yapılacak.
16. Önerilen hükümet sistemine uyum için anayasanın farklı maddelerinde bulunan bazı ibareler değiştiriliyor ya da metinden çıkarılıyor.
17. TBMM’nin bir sonraki seçimi ve cumhurbaşkanı seçimi, 3 Kasım 2019 tarihinde yapılacak.
18. “Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesileceğine” dair hükmün kaldırılması, değişikliğin yayımı tarihinde; mevcut anayasada Bakanlar Kurulu, sıkıyönetim, tasarı, kanun hükmünde kararname, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ibarelerinin kaldırılmasına dair değişiklikler de TBMM ve cumhurbaşkanı seçimleri sonucunda cumhurbaşkanının görevi başladığı tarihte yürürlüğe girecek.

Evet değerli okurlar, okuduğunuz 18 madde olaylarla, kavgalarla meclisten geçen referandum maddeleri. Ben yazımın başında sizlere bir şey yazdım. Ben ortaya sunacağım kararı vicdanlarınız verecek. Karar milletin, son noktayı millet koyacak. Ben taraf değil, tarafsız bakıyorum. Ülkem milletim için hangisi daha hayırlı ise o olsun istiyorum. Maddelere baktığımız zaman herhangi bir şekilde federal bir sistemin gelmediğini çok açık ve net bir şekilde görebiliyoruz. Türkiye Cumhuriyeti Devleti ibaresi de değişmiyor. Sadece Yönetim biçimi değişmektedir. Yani Başbakan olmuyor, sadece 1 Başkan yada diğer ifade ile Cumhurbaşkanı olmuş oluyor ve esas karar mekanizması da seçilmiş kişi oluyor. Peki diğer sisteme göre, yeni sistemin en belirgin özelliği nedir ? Tabi ki seçilmiş başkanların genişletilmiş yetkileri. Başkan en fazla, 5 sene de bir, 2 kere seçilebiliyor. İnce eleyip sık dokumamız gerekiyor. Çünkü yarın öbür gün yanlış bir kişinin Başkan olamayacağını garanti edemeyiz. Benim düşüncem, Ülkemiz için en doğru kararı vermemiz gerekiyor. Buda önümüzde ki yeni bir alternatif, umuyorum ki Ülkemiz ve Milletimiz için hayırlısı ne ise o olur. Haftaya yine aynı gazete de, yine aynı gün görüşmek dileği ile hoşçakalın, esen kalın.